Geçmişte genellikle ileri yaşlarda ve yoğun sigara-alkol kullanımıyla ilişkilendirilen baş-boyun kanserlerinin görülme sıklığı, son yıllarda şaşırtıcı bir değişim gösteriyor. Artık gençlerde, sigara içmeyenlerde ve kadınlarda da artış gösteren bu tehlikeli hastalıkların arkasındaki en önemli neden, Human Papilloma Virüsü (HPV) olarak gösteriliyor.
Memorial Antalya Hastanesi’nden Doç. Dr. Neslihan Yaprak Barıt, HPV’nin baş ve boyun kanserlerindeki rolünün hızla arttığını vurgulayarak, erken teşhisin ve aşılamanın kritik önemine dikkat çekti.
Boğaz Kanserlerinin Başlıca Nedeni HPV Oldu
Doç. Dr. Barıt, cinsel yolla bulaşan HPV’nin oral temasla kolayca ağız ve boğaz bölgesine yerleşebildiğini ve virüsün dil kökü, bademcik, yutak ve gırtlakta yıllar sonra kansere yol açabildiğini belirtti.
"Günümüzde boğaz (orofarenks) kanserlerinin %70-80’i HPV kaynaklı. Bazı merkezlerde bu oran %90’lara kadar çıkıyor."
Dr. Barıt, daha önce risk grubunda sayılmayan, hiç sigara içmemiş 40-50 yaş arası kişilerde bile HPV pozitif boğaz kanserinin artmasının bu tehlikenin boyutunu gösterdiğini ifade etti.
Sinsice İlerleyebilir: Erken Teşhis Hayat Kurtarıyor
100’den fazla tipi bulunan HPV’nin, özellikle Tip 16 ve Tip 18’inin en tehlikeli ve kanser yapıcı türler olduğunu belirten Doç. Dr. Barıt, virüsün yıllarca belirti vermeden vücutta gizlenebileceğini ve bağışıklık sistemi zayıfladığında kanserleşme sürecinin hızlandığını söyledi.
Erken teşhisin sağkalım oranını ciddi ölçüde artırdığını vurgulayan Dr. Barıt, 2-3 haftadan uzun süren şu belirtilerde mutlaka bir uzmana başvurulması gerektiğini kaydetti:
- Geçmeyen boğaz ağrısı ve yutma güçlüğü.
- Boyunda sert şişlik (lenf bezi büyümesi).
- Tek taraflı kulak ağrısı.
- Üç haftayı aşan ses kısıklığı.
- Ağızdan kan gelmesi.
- Nedensiz kilo kaybı.
En Etkili Korunma Yolu: HPV Aşısı
Doç. Dr. Barıt, HPV’ye bağlı baş-boyun kanserlerinin büyük çoğunluğunun aşıyla önlenebilir olduğunu hatırlatarak, hem kız hem de erkek çocuklarının aşılanması gerektiğini bir kez daha dile getirdi.
Aşı takvimi ise; 9-14 yaş için 2 doz, 15-26 yaş için 3 doz olarak uygulanmaktadır. Barıt, 27-45 yaş aralığında da aşının hala fayda sağladığını belirtti. HPV’nin sadece kadınlar için değil, erkekler için de ciddi bir tehdit oluşturduğunun altını çizdi.
Korunmak İçin Tavsiyeler
Doç. Dr. Barıt, HPV’den ve buna bağlı kanserlerden korunmak için vatandaşlara şu önemli önerilerde bulundu:
- Çocuklar ve yetişkinler için HPV aşısı ihmal edilmemelidir.
- Cinsel ilişkide prezervatif kullanımı tercih edilmelidir.
- Çok partnerli ilişkiden kaçınılmalıdır.
- Sigara ve aşırı alkol tüketimi derhal bırakılmalıdır.
- Düzenli ağız ve diş bakımı yapılmalıdır.
- Uzun süren boğaz şikâyetlerinde vakit kaybetmeden bir KBB uzmanına başvurulmalıdır.