Türkiye'de çok sayıda vatandaşın gündeminde olan miras intikal süreçleri, genellikle kardeşler arasındaki prosedürler ve ödenmesi gereken yüksek işlem bedelleri nedeniyle tıkanma noktasına gelebiliyor. Mevzuattaki mevcut düzenlemeler, tarafların uzlaşması durumunda bürokratik yükü hafifleten bazı alternatif yollar sunsa da bu yöntemlerin çoğu zaman yeterince bilinmediği görülüyor. Özellikle gayrimenkullerin resmi devir aşamasında izlenecek yol haritası, ödenecek harçlardan davanın seyrine kadar pek çok farklı sonucu beraberinde getiriyor.
NOTERE GİTMEDEN TAPUDA PAYLAŞIM MÜMKÜN
Miras hukukunda milyonlarca kişiyi yakından ilgilendiren masraf kalemleri, çoğu zaman işlemlerin ertelenmesine neden oluyor. Özellikle yüksek noter harçları ve dava giderleri vatandaşın gözünü korkuturken, Tapu ve Kadastro mevzuatında yer alan 'Rıza-i Taksim' yöntemi büyük bir kolaylık sağlıyor. Bilinenin aksine, kardeşler arasında mülk paylaşımı yapmak için notere gidip yüksek ücretli sözleşmeler imzalama zorunluluğu bulunmuyor. Şayet tüm mirasçılar ortak bir paydaşlıkta buluşabiliyorsa, doğrudan Tapu Sicil Müdürlüğü üzerinden işlemleri sonuçlandırmak oldukça makul bir seçenek.
RIZA-İ TAKSİM İLE DÜŞÜK MASRAFLI ÇÖZÜM
Anlaşma sağlayan mirasçıların birlikte Tapu Müdürlüğü'ne müracaat etmesi veya e-Devlet/WebTapu üzerinden yetkilendirme yapması yeterli görülüyor. Tapu memuru huzurunda gerçekleştirilen bu paylaşım sözleşmesi, resmi senet hükmünde kabul edilerek tescil ediliyor. Bu sayede binlerce liralık ek ödeme yapmadan tapu devri gerçekleştirilebiliyor. Sistem, vatandaşı bürokratik yükten kurtararak mülkiyet hakkının hızlıca tesis edilmesine olanak tanıyor.
MAHKEME ÖNCESİ ARABULUCULUK DÖNEMİ
Kardeşler arasında uzlaşmanın sağlanamadığı durumlarda ise yargı süreci artık eskisi gibi işlemiyor. Yeni yargı reformları çerçevesinde, ortaklığın giderilmesi yani 'İzale-i Şüyu' davaları açılmadan önce 'Zorunlu Arabuluculuk' mekanizması devreye giriyor. Adalet Bakanlığı'nın güncel verileri de bu yöntemin başarısını doğrular nitelikte. Açıklamalara göre birçok miras kavgası mahkeme salonlarına taşınmadan arabulucu masasında nihayete eriyor. Bu durum hem zamandan tasarruf sağlıyor hem de yargı yükünü hafifletiyor.
ŞUFA HAKKI VE BOŞ ARAZİLERDE DEVLET MÜDAHALESİ
Hisseli tapularda en kritik risklerin başında, payın üçüncü kişilere satışı geliyor. 'Şufa Hakkı' olarak bilinen ön alım hakkı, kardeşlerden biri habersiz satış yaptığında diğerine tapuyu geri alma yetkisi tanıyor. Öte yandan, tarım arazilerinin atıl kalmaması için yeni bir düzenleme de kapıda. Eğer mirasçılar anlaşamadığı için bir tarla iki yıl boyunca ekilmezse, Tarım ve Orman Bakanlığı bu alanları kiraya vererek elde edilen geliri mirasçıların hesabına aktaracak. Uzmanlar, hem mülkiyet hakkını kaybetmemek hem de ek yaptırımlarla karşılaşmamak adına intikal işlemlerinin geciktirilmeden tamamlanması gerektiğini kaydediyor.
