Son dönemde acil servislere besin zehirlenmesi şikâyetiyle başvuranların sayısında belirgin bir artış yaşanıyor. VM Medical Park Mersin Hastanesi Acil Tıp Uzmanı Dr. Ayşegül İşlek Yüksel, besin zehirlenmelerinin çoğu zaman hafif seyretse de bazı bakteri türlerinin ölümcül sonuçlara yol açabileceğini belirterek önemli uyarılarda bulundu. Yüksel’e göre hastalık, kontamine gıdaların tüketilmesinden sonra 30 dakika ile 72 saat içinde kendini gösterebiliyor ve özellikle risk gruplarında daha ciddi tablolara dönüşebiliyor. Bebekler, çocuklar, yaşlılar, gebeler ve bağışıklığı zayıf bireyler bu hastalığa karşı daha hassas kabul ediliyor.
Kusma ve İshal Vücudun Savunma Mekanizması
Besin zehirlenmelerinin en bilinen belirtilerinin mide bulantısı, kusma ve ishal olduğunu söyleyen Dr. Yüksel, bu belirtilerin vücudun toksinleri dışarı atmak için devreye soktuğu doğal mekanizmalar olduğunu vurguluyor. Bu nedenle, bilinçsizce alınan ishal veya bulantı önleyici ilaçların zehrin vücuttan atılmasını geciktirerek tabloyu ağırlaştırabileceğini belirtiyor. Hastalığın genellikle 1-3 gün içinde gerilediğini ifade eden Yüksel, “Hiçbir şey yememek de yanlış bir davranıştır. Vücut enerjiye ihtiyaç duyar” diye ekliyor.
Hangi Bakteri Hangi Besinde Görülüyor?
Besin zehirlenmesine neden olan bakteriler, kaynakları ve etkileri farklı şekillerde ortaya çıkıyor. Dr. Yüksel bazı kritik noktaları şöyle sıralıyor:
- Çiğ Besinlerde Salmonella Riski
- Tavuk, et, yumurta, balık ve pastörize edilmemiş sütler salmonella için uygun ortamları oluşturuyor. Özellikle kırık veya kirli yumurtaların satın alınmaması öneriliyor.
- Ev Yapımı Konservelerde Ölümcül Tehlike
- Clostridium botulinum bakterisinin ürettiği toksinin ölümcül olabileceğine dikkat çeken Yüksel, şişmiş kapaklı konservelerin kesinlikle tüketilmemesi gerektiğini hatırlatıyor.
- Kıyma ve Kirli Sudan Gelen E. Coli
- Çiğ veya iyi pişmemiş kıyma, kirli sularla yıkanmış sebzeler ve pastörize edilmemiş sütler E. coli riskini artırıyor.
- Hijyen Eksikliğinden Kaynaklanan Staphylococcus Aureus
- Yaralar, cilt sorunları ve uygunsuz hijyen koşulları bu bakterinin gıdalara bulaşmasına neden olabiliyor. Ürettiği toksinler pişirme ile yok olmuyor.
- Pirinç ve Makarnada Bacillus Cereus Tehlikesi
- Pişmiş pirincin uygun olmayan koşullarda bekletilip tekrar ısıtılması ciddi zehirlenmelere yol açabiliyor.
- Deniz Ürünlerinde Vibrio Türleri
- Özellikle yaz aylarında az pişmiş kabuklu deniz ürünleri ciddi gastroenterit riskine neden olabiliyor.
Ne Zaman Acil Servise Başvurulmalı?
Dr. Yüksel, aşağıdaki durumlarda vakit kaybedilmeden acil yardım alınması gerektiğini vurguluyor:
- Nörolojik belirtiler: Bilinç bulanıklığı, çift görme, baş ağrısı, nöbet.
- Solunum sıkıntısı: Nefes darlığı veya solunum güçlüğü.
- Şiddetli belirtiler: Kanlı ishal, boyun sertliği, yüksek ateş, belirtilerin 2 günden fazla sürmesi.
- Botulizm şüphesi: Ev yapımı konserve tüketimi sonrası gelişen kas güçsüzlüğü ve sinir sistemi bulguları.
