Türkiye’de ve dünyada vitamin eksiklikleri, sessiz ilerleyen ama uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen önemli bir halk sağlığı problemi olarak öne çıkıyor. Değişen beslenme alışkanlıkları, hazır ve işlenmiş gıdaların artması, toprağın besin değerini kaybetmesi ve güneş ışığından yeterince yararlanılamaması bu tabloyu daha da ağırlaştırıyor. Yapılan birçok çalışma, Türkiye’de özellikle D vitamini ve B12 eksikliğinin oldukça yaygın olduğunu ortaya koyuyor. Memorial Antalya Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Uzm. Dr. İrem Özçelik, vitamin eksikliklerinin çoğu zaman belirti vermeden ilerleyebildiğine dikkat çekerek, düzenli kan tahlillerinin ve bilinçli takviye kullanımının hayati önemde olduğunu vurguluyor.
Kendinizi İyi Hissetseniz Bile Kontrollerinizi Yaptırın
Vitamin eksikliklerinin en zorlayıcı yönlerinden biri, uzun süre belirti vermeden ilerleyebilmesi. Uzm. Dr. İrem Özçelik, kişinin kendini enerjik ve sağlıklı hissetmesinin her zaman vitamin değerlerinin normal olduğu anlamına gelmediğini söylüyor. Özellikle yoğun tempoda çalışanlar, tek tip beslenenler ve kronik hastalığı olan bireyler risk grubunda yer alıyor. Düzenli aralıklarla yapılan kan testleri sayesinde eksiklikler erken dönemde tespit edilebiliyor. Özçelik, kulaktan dolma bilgilerle vitamin takviyesi kullanılmaması gerektiğinin de altını çiziyor. Çünkü gereksiz veya fazla alınan vitaminler, fayda yerine farklı sağlık sorunlarına yol açabiliyor.
D Vitamini Eksikliği Türkiye’de Neden Bu Kadar Yaygın?
Türkiye güneşli bir ülke olmasına rağmen D vitamini eksikliği oldukça sık görülüyor. Bunun temel nedenleri arasında kapalı alanlarda uzun süre vakit geçirmek, güneşten bilinçli şekilde faydalanamamak ve yanlış korunma alışkanlıkları yer alıyor. D vitamini eksikliği; kemik erimesi, kas ve eklem ağrıları, sık enfeksiyon geçirme ve sürekli yorgunluk gibi sorunlara neden olabiliyor. Dr. Özçelik, özellikle kış aylarında D vitamini seviyelerinin mutlaka kontrol edilmesi gerektiğini belirtiyor. Gerekli durumlarda doktor önerisiyle takviye kullanımı ve düzenli güneşlenme, bu eksikliğin önlenmesinde önemli rol oynuyor.
B12 Eksikliği Unutkanlık ve Uyuşmayla Kendini Gösterebilir
B12 vitamini eksikliği, Türkiye’de sık karşılaşılan bir diğer önemli sorun. Özellikle vejetaryenler, mide-bağırsak hastalığı olanlar ve ileri yaştaki bireylerde daha yaygın görülüyor. B12 eksikliği kansızlık, unutkanlık, dikkat dağınıklığı ve el-ayaklarda uyuşma gibi nörolojik belirtilerle ortaya çıkabiliyor. Uzun süre fark edilmeden ilerlediğinde kalıcı sinir hasarına bile yol açabiliyor. Dr. Özçelik, hayvansal gıdaları yeterince tüketemeyen bireylerin B12 düzeylerini düzenli olarak kontrol ettirmesi gerektiğini ifade ediyor.
Kadınlarda Daha Sık Görülen Demir Eksikliği
Demir eksikliği, özellikle kadınlar ve çocuklarda yaygın olarak görülüyor. Adet dönemleri, yetersiz beslenme ve hızlı büyüme dönemleri bu durumu tetikleyebiliyor. Halsizlik, saç dökülmesi, soluk cilt ve çarpıntı demir eksikliğinin en sık görülen belirtileri arasında yer alıyor. Dr. Özçelik, demir emiliminin C vitaminiyle birlikte alındığında arttığını hatırlatıyor. Ancak demir takviyelerinin de mutlaka hekim kontrolünde kullanılması gerektiğini vurguluyor.
C, A, Folik Asit ve K Vitamini Neden Önemli?
C vitamini eksikliği bağışıklık sistemini zayıflatırken, A vitamini eksikliği göz sağlığını ve gece görüşünü olumsuz etkileyebiliyor. Folik asit ise özellikle gebelik planlayan kadınlar için hayati öneme sahip. Folik asit eksikliği, bebekte ciddi gelişim sorunlarına yol açabiliyor. K vitamini eksikliği ise kanama riskini artırıyor ve özellikle uzun süre antibiyotik kullanan bireylerde daha sık görülüyor. Dr. Özçelik, bu vitaminlerin dengeli ve çeşitli beslenmeyle büyük ölçüde karşılanabileceğini, ancak riskli gruplarda ek takviyelerin gerekebileceğini söylüyor.
